Tip 1 Diyabet topraklarında Ergenlik Kasırgası

Bade küçükken ergen diyabetli ebeveynlerinden duyduğum dehşet verici hikâyeleri düşünüyorum bugün. “Ergenlik zaten zor. Ama Tip 1 Diyabetli ergenlik tam bir kasırga.” demişti bir tanıdığım. Çocuğunun üç aylık şeker ortalaması o kadar yüksekmiş ki tekrar hastaneye yatırmışlar. Komanın kıyısından dönmüş ve diyabet eğitimi sürecinden tekrar geçmek zorunda kalmışlar: Hastanede 10 gün.

Duyduğum hikâyelere -eğer diyabetli çocuk genç bir kızsa- beden algısı problemleri de ekleniyor. Yeme bozuklukları, kilo problemleri ve akran zorbalığı birbirine geçiyor. Tip 1 Diyabet teşhisi almış bir çocuğu büyütmek zaten yeterince zorlu. Kulağa öyle geliyor ki ergenlik dönemi geldiğinde, başınızı kaldırıyor ve o fırtınalı denizde bir de kasırga bulutlarının tam tepenizde olduğunu hissediyorsunuz.

Diyabetli çocuğunuz küçükken kan şekeri takibini yapmak, beslenmeyi kontrol etmek ve insülin yönetimini sağlamak nispeten daha kolaydır. Zamanında yaklaşan ergenlikten ölesiye korkan bir ebeveyn olarak, biraz fazla korkmuş olduğumu görüyorum. Evet ergenlik, diyabet yönetimini tamamen farklı bir seviyeye taşıyan karmaşık bir dönemmiş.

Bunu artık anladım. Çünkü benim minik parmaklarından tanıdığınız kızım artık 13 yaşında bir ergen. Ama ben ergenliğin o delidolu halini, o genç kız neşesini, o bağımsızlaşan halleri, o ters tavırları sevimli buluyorum.

Ergenlikte Kan Şekeri Neden Daha Dengesiz?

Ergenlik çağında büyüme hormonları, insülin direncini artırarak kan şekerinde ani dalgalanmalara yol açıyor. Hormonların etkisiyle insülin ihtiyacı artarken, aynı zamanda gençler bu dönemde “bağımsızlıklarını” ilan etmek istedikleri için diyabet lafından bile tiksinir hale geliyorlar. Yönetmek ve yönetilmek. Sevmedikleri iki sözcük daha.

Bu aralar benim en büyük mücadelem, gerilmeyi göze alarak da olsa, bu dönemde kendi sorumluluğunu almasına destek olmak. Bazen kan şekeri çok yüksek oluyor, bazen de gereğinden fazla insülin alarak hipoglisemiyle mücadele ediyoruz. Bu dengesizlikler, hem fiziksel hem de duygusal olarak bizi oldukça yıpratıyor. Ama öğrendiğim bir şey varsa, o da sabırlı olmak. Süreci bir savaş gibi görmek yerine birlikte öğrenme fırsatı olarak değerlendirmek.

Diyabet Yönetiminde Öneriler

Bu dönemde en çok işime yarayan yöntemler şunlar:Kararında sorumluluk vermek: Bütün sorumluluğu ergene yıkmak bence tam bir deli saçması. Heyheyli dönemlerindeler ve akılları havada olabiliyor. Unutkanlaşıyorlar. Pervasızlaşıyorlar. Gözünüz uzaktan da olsa üzerinde ol-ma-lı.

Diyabet Diyetisyeni: Nasıl dengeli seçimler yapabileceğimizi konuşmalıyız. Karbonhidrat sayımını öğrenmesi şart. Bir Diyabet diyetisyeni desteği al-ma-lı.

Duygusal desteği artırmak: Diyabet yönetiminin mükemmel olmasını beklemiyorum ve bunu ona hissettiriyorum. Diyabetli ergenlerin yemekle ilişkisi gözlemlenmeli ve diyabet psikoloğu desteği a-lın-ma-lı.

Instagram Yasağı: Çok ciddiyim. Deneyimle sabit, Instagram uygulaması ergenlikteki kızların beden algısına çok büyük zarar veriyor. Bu konuda artık çok katıyım.

Arkadaşlar : Tip 1 Diyabetli ergenler de diğer çocuklar gibi arkadaşlarıyla dışarıda yemek ve spontane planlar yapmayı sever ve isterler. Arkadaşlarından diyabetli olduğunu saklayan ergenler var. Arkadaş konusu çok önemli. Onu diyabet konusunda destekleyen arkadaşlar seçmesi elzem.

Tip 1 Diyabeti İyi Tanımak: Yanlış bir bilgi bile yanlış seçimler yapmasına sebep olabiliyor. Tip 1 Diyabet nasıl bir hastalık, bu konuda ne kadar çok şey bilirse o kadar iyi. Diyabet eğitimlerine ka-tıl-ma-lı.

Sürekli Glukoz Takibi: Sensör kullanmak demek ergenlik dönemine 2-0 önde başlamak demek. Bu aralar hiçbir yerde sensör bulamadığımız için farkı gözlemleme şansı buldum. Sensörsüz hayat çok zor. Ergenlikte beş kat anksiyete demek.

!!! Ve elbette kendinize iyi bakmak. Kaygı seviyesini kontrol altında tutmak. Ben bu konuda bazen biraz sınıfta kalıyorum. Ama şundan eminim:

Bugünler geçecek. Zaman o kadar hızlı akıyor ki.

Sabrederek, empati ve bağ kurarak ilerlersek daha kolay geçecek.

Bir gün buraya kızımın sorumluluk sahibi bir yetişkin olduğunu yazacağım.

Biliyorum.